Artroza - chroniczne zapalenie stawów

W porównaniu z reumatycznym zapaleniem stawów, w przypadku artrozy chodzi o proces chronicznego zapalenia stawów z utratą lub degradacją chrząstek stawowych i mineralizacją kości.

 

Chroniczne zapalenie - oznacza, że pozostanie na stałe i nie można go wyleczyć, ale może być leczone. Przyczyny są bardzo liczne i często bardzo różne. Ogólnie rzecz biorąc mówimy o objawach zużycia stawów.

 

W pierwszej kolejności, chorobą jest dotknięta chrząstka stawowa. Stopniowo są wchłaniane do współudziału wszystkie struktury mające wpływ na budowę i funkcję stawu, maź stawowa i wewnętrzna błona maziowa stawu - maziówka, jak również zewnętrzna torebka stawowa otaczająca staw, następnie wiązadła i mięśnie. W zasadzie, może być narażony jakikolwiek staw. Jednak szczególnie narażone są stawy, które ponoszą największe obciążenia, takie jak stawy kolan, gdy mówimy o gonartrozie, stawy biodrowe (koksartroza), kręgosłupa i kręgów lędźwiowych (spondyloartroza), mniej w stawach palców rąk (rizartroza). Ta choroba pojawia się też w postaci zapalenia kręgów szyjnych, stawu barkowego, łokciowego i skokowego oraz stawów palców.

 

Jak powstaje zapalenie stawów?

Najpierw dochodzi do uszkodzenia chrząstki stawowej i uwolnienia substancji chemicznych, które ten ubytek zdrowotny pogłębiają. W chrząstce stopniowo powstają pęknięcia, chrząstka jest coraz cieńsza i unika z niej woda, co z kolei pogarsza jej elastyczność. 

 

Osteofity - narośla stawowe typowa cecha zapalenia stawów

Osteofity to narośla stawowe a później narośla kostne, które wyrastają szczególnie wewnątrz stawu bardzo blisko przyczepu torebki stawowej. Te narośla wywołują większe ciśnienie na torebkę stawową, przez co ból coraz bardziej się nasila. Dochodzi do zmiany jakości kości przylegających do powierzchni stawowych, szczególnie w odniesieniu do pogorszenia elastyczności.

 

Ruch to podstawa

Ponieważ zaawansowane zwyrodnienia reumatyczne są związane z dużymi bólami przerastającymi do nieznośnych bólów, chora osoba stara się poruszać w możliwie najmniejszym stopniu. Jednak w ten sposób dochodzi do jeszcze mniejszej produkcji mazi stawowej, chrząstka jest jeszcze gorzej zaopatrywana w niezbędne substancje odżywcze, masa mięśni skurczy się, staw staje się z biegiem czasu coraz bardziej sztywny a człowiek staje się coraz mniej ruchliwy. Brak mobilności w związku z artrozą wiąże się z ogromnym obniżeniem jakości życia i samodzielności, szczególnie dla osób starszych.

 

Zdrowe stawy - punkt centralnej mobilności

Biegać, tańczyć, chodzić, chwytać - każdy dzień wykonujemy ruchy wielokrotnie. Jest to możliwe wyłącznie za pośrednictwem połączeń między kośćmi (stawami). Stawy są to połączenia między kośćmi pozwalające wykonywać ruch fizyczny. Z zewnątrz stawy są otoczone torebką stawową. Przy pomocy więzadeł i ścięgien stawy są zintegrowane z systemem ruchowym. Wewnątrz stawów znajdują się głowy kości pokryte elastyczną chrząstką stawową o grubości od 3 do 5 mm. Chrząstka służy jako ochrona kości leżących między nią - chrząstka wygładza twarde połączenia i wyrównuje nagłe ruchy.

 

Chrząstka stawowa

Zdrowa chrząstka rozkłada obciążenie na powierzchnie stawów, hamuje i uelastycznia. Składa się z macierzy okołokomórkowej chrząstki (substancji między komórkami), do której jest włożona trójwymiarowa siatka z włókna kolagenowego. Pomiędzy tym leżą chondrocyty produkujące białko (proteinę) dla włókien klejodajnych (kolagenowych - osnowa białka) i budulce substancji podstawowej. Istota podstawowa zwana macierzą (matrix) składa się z bardzo dużych cząsteczek, tzw. proteoglikanów (połączenie węglowodanów i białka), które posiadają zdolność wiązania na siebie dużej ilości wody i w ten sposób mogą troszczyć się o elastyczność i amortyzację wstrząsów. Dodatkowo macierz zawiera glikozaminoglikany, w skład których wchodzi między innymi kwas hialuronowy i siarczan chondroityny zawarty w mazi stawowej.

 

Maź stawowa

Torebka stawowo - więzadłowa jest wewnątrz wypełniona substancją o nazwie synowium. Błona maziowa odżywia chrząstkę składnikami odżywczymi i produkuje maź stawową. Maź stawowa jest bezbarwnym, lepkim płynem składającym się z części krwi a w większości z kwasu hialuronowego, który jest czymś więcej niż tylko 'mazią stawową'. Kwas hialuronowy daje jej wysoką lepkość, co z kolei poprawia zdolności ślizgowe. Zdrowy staw 'smaruje się sam'.

 

Zdrowy staw 'smaruje się sam'

Ten proces można sobie wyobrazić w następujący sposób:

  • podczas odciążenia chrząstka stawowa wchłania płyn synowialny jak gąbka.
  • podczas obciążenia ten płyn jest wyciskany z powrotem. Najwięcej tam, gdzie obciążenie jest największe. Przy tym płyn oddziela wzajemnie od siebie części stawu i powstaje powłoka ślizgowa. Poprzez to 'smarowanie' staw ma pięciokrotnie lepszą zdolność ślizgową niż lód.


​Zmiany obciążenia i uwolnienia stawu są podstawą dla zaopatrywania chrząstki w składniki odżywcze. Podczas ruchu następuje zmiana ciśnienia wewnatrz stawu co powoduje odżywienie chrząstki stawowej. Wymiana składników odżywczych jest możliwa tylko podczas ruchu - dlatego jest on tak ważny.

 

budowa zdrowego stawu
Rys. 1 Budowa zdrowego stawu

 

zmiany w stawie spowodowane artrozą
Rys. 2. Artroza zmiany w stawie

Rodzaje bólu

  • Ból podczas obciążenia lub zmęczenia 
    Na podstawie postępującego zwyrodnienia warstwy chrząstkowej, ciało próbuje rozkładać resztki komórek i tkanek, co z kolei pozwala na uwolnienie białek. Te uwalniane substancje dodatkowo napierają już wcześniej uszkodzoną chrząstkę, co powoduje powstanie reakcji zapalnej w stawie.
     
  • Ból w spoczynku
    Poprzez zachodzące procesy zapalne w stawie, dochodzi do wywołania bólu w stanie spoczynku, tzw. zesztywnienie  w razie pozostanie w jednej i tej samej pozycji, w której zwykle nie pozostajemy dłużej niż 30 minut. Mówimy o uaktywnionej artrozie.
     
  • Rozchodzący się ból
    Jeżeli staw jest niewystarczająco smarowany i chrząstka stawowa jest już w znacznym stopniu zdegradowana, powierzchnie kości ocierają się o siebie nawzajem.

 

Ten przebieg powoduje bóle , dopóki kolejnym ruchem nie zostanie dostarczona do szczeliny stawowej wystarczająca ilość mazi stawowej. Człowiek dotknięty artrozą ma problemy ze stawaniem z łóżka, ale po pewnym czasie 'rozchodzi' ból.

 

Czynniki ryzyka powstania artrozy

Do przyczyn powstawania zapalenia stawów zalicza się: 

  • proces starzenia się 
  • w literaturze naukowej podaje się, że już w czterdziestym roku życia tworzenie kwasu hialuronowego w chondrocytach jest obniżone o połowę a w sześćdziesiątym roku życia jest to tylko 10 procent w porównaniu z młodym i zdrowym osobnikiem 
  • przeciążania stawów poprzez jednostronne obciążenie ciała i na skutek uprawiania sportu,
  • złe ustawienie kości po wypadkach lub operacjach,
  • nieprawidłowe położenie stawów od urodzenia (nogi w kształcie -X- lub -O-),
  • wadliwa ruchliwość,
  • czynniki genetyczne lub hormonalne,
  • zaburzenia hormonalne i metaboliczne,
  • złe i niezrównoważone odżywianie się,
  • bardziej narażona jest płeć żeńska

 

Prawie połowa wszystkich ludzi powyżej 50-tego roku życia mieszkających w krajach uprzemysłowionych ma stawy dotknięte zwyrodnieniami stawowymi!


​W przeszłości zapalenie stawów było postrzegane jako choroba osób starszych. Dziś już wiemy, że ta choroba nie jest spowodowana tylko wiekiem. W prawdzie starzenie się ma wpływ na wytworzenie zapalenia stawów, ale również młody człowiek może zachorować. Ponadto również obciążenie psychiczne, stres i depresja mogą prowadzić do zmian jakości mazi stawowej.

 

Nadwaga i otyłość - główne czynniki artrozy

Głównym czynnikiem ryzyka jest w szczególności nadwaga, gdy ogromne przeciążenia stawu, a następnie przede wszystkim brak ruchu, może powodować niewydolność metabolizmu w stawach, co z kolei przyczyni się do powstania zapalenia stawów.

Aby uniknąć i zapobiec wszystkim możliwym czynnikom zagrażającym powstaniem tej choroby, rzeczą niezmiernie ważną jest zapewnić sobie należytą troskę i niezbędne odżywianie. Kiedy odczuwamy dolegliwości bólowe w okolicy stawów udajmy się najpierw do specjalisty. Prawidłowa diagnoza jest podstawą leczenia. 

https://www.zdro-vita.pl/hyalutidin-hc-aktiv-2x500-ml.html


Kolejna ważna kwestia, której nie można pominąć to RUCH. Przede wszystkim postawmy na aktywność w odciążeniu, jak np. pływanie na plecach, rowerek stacjonarny, yoga. Dobrze jest także dobrać odpowiedni zestaw ćwiczeń do codziennej gimnastyki. 

 

Autor

Lydia Dusek

Tags:

Zobacz również:

Artoza - jak zapobiegać?

Uznana przez WHO za chorobę cywilizacyjną artoza, to choroba, której dużym stopniu możesz zapobiec lub złagodzić jej objawy. Sprawdź najważniejsze zalecenia profilaktyczne, które pomogą Ci wzmocnić stawy i ustrzec je przed artrozą.

Ćwiczenia i rehabilitacja w artrozie

Artroza, czyli choroba zwyrodnieniowa stawów jest przewlekłym procesem, w którym dochodzi do uszkodzenia chrząstki stawowej. U pacjentów z artrozą bardzo dużą rolę odgrywa fizjoterapia, która może spowolnić rozwój zmian zwyrodnieniowych.

Dieta w artrozie

Nadwaga, otyłość czy brak ruchu to czynniki, które mają bardzo duży wpływ na wystąpienie artrozy. Sprawdź, jak skomponować dietę, która może spowolnić postępujący proces zwyrodnieniowy.
Używamy plików cookies aby ułatwić Ci korzystanie z naszych stron www, do celów statystycznych oraz reklamowych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci Twojego urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zmienić ustawienia przeglądarki tak, aby zablokować zapisywanie plików cookies. Więcej informacji znajdziesz w naszej polityce prywatności.