Chondromalacja rzepki jest schorzeniem polegającym na rozmiękaniu chrząstki stawowej, która prowadzi do jej destrukcji. W wyniku tych zmian chrząstka traci swe właściwości, przestaje być twarda i sprężysta, staje się miękka i pojawiają się na niej ubytki, przez co odsłania i niedostatecznie chroni tkankę podrzęstną i kostną, które są pod nią położone.
Głównym i podstawowym problemem chrząstki stawowej jest fakt, że nie jest ona w żaden sposób ukrwiona, unaczyniona ani nie jest też unerwiona. Chrząstka stawowa jest odżywiana głównie przez płyn stawowy, w bardzo niskim stopniu przez naczynia kostne. Mimo to płyn stawowy, czyli maź stawowa stanowi podstawę jej 'żywienia'. Zła jakość mazi stawowej lub niski jej poziom prowadzi do wielu innych zmian w stawach najczęściej o podłożu zapalnym. Dlatego tak ważne jest stałe uzupełnianie mazi stawowej. Głównymi składnikami mazi stawowej jest kwas hialuronowy i chondroityna. Kwas hialuronowy odpowiada za dobre 'smarowanie' w stawach natomiast chondroityna stanowi dosłownie 'pokarm' dla komórek chrząstek stawowych.
Przyczyną zmian jest najczęściej:
Ze względu na przyczynę powstania zmian w obrębie stawu omawiane zmiany zwyrodnieniowe dzieli się na :
Chondromalacja niestety występuje głównie u osób młodych - około 20 roku życia. Dotyczy częściej kobiet niż u mężczyzn. Pierwszym objawem jest ból w przedniej części stawu kolanowego, który nasila się podczas długotrwałego przebywania w jednej pozycji (stania lub siedzenia), a także podczas ruchu (długotrwałego chodzenia lub biegania oraz wchodzenia po schodach, a także wykonywania przysiadów).
Bólowi temu towarzyszyć mogą takie dolegliwości jak:
Mimo wszystko zdarza się także, że chondromalacja rzepki pojawia się u osób starszych. Jest ona wówczas najczęściej objawem zapalenia powierzchni stawowych stawu kolanowego.
Rys.1 Chondromalacja rzepki stawu kolanowego
W celu prawidłowej diagnozy chondromalacji rzepki należy wykonać badania:
Odczytując zdjęcia RTG lub inne wyniki badań poleca się zwrócić uwagę zwłaszcza na zaobserwowanie wyrośli kostnych na brzegach rzepki. To one świadczą o zaawansowanym stadium choroby.
Aby określić na jakim etapie rozwoju jest chondromalacja używa się skali według Outerbridge’a, w której:
Uszkodzenia głębokie:
Zmiany te mogą występować także w innych stawach ludzkiego organizmu, jednak najczęściej dotyczą one stawu kolanowego.
Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia chondromalacji rzepki przede wszystkim należy pamiętać o dokładnej rozgrzewce przed każdym wysiłkiem fizycznym. Dbajmy o kondycje przez cały rok a nie tylko wtedy kiedy np wybieramy się na narty. Regularne ćwiczenia są kluczem do utrzymania sprawności stawów.
mgr Monika Musialik-Skinderowicz
Absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach kierunku Fizjoterapia.