Kobiety wykonujące zawód pielęgniarek, a także mężczyźni zatrudnieni w cegielaniach, fabrykach betonu, elektrycy mogą być w grupie osób o podwyższonym ryzyku zachorowania na RZS. Dodatkowo ryzyko zwiększa także wysokie zanieczyszczenie powietrza. Sprawdź wyniki badań naukowców i dowiedz się, w jaki sposób wykonywana praca zawodowa może wpływać na rozwój RZS.
Reumatoidalne zapalenie stawów to przewlekła i zapalna choroba reumatyczna. Jest zaliczana do chorób o podłożu autoimmunologicznym, a więc związana z nieprawidłową reakcją układu odpornościowego. Do najbardziej typowych objawów choroby zaliczamy zniekształcenia i przykurcze stawów, które wiążą się z uciążliwymi dolegliwościami bólowymi. Ze względu na patogenezę, choroba zaliczana jest do bardzo złożonych, co oznacza, że niezwykle trudno jest określić czynniki, które ją wywołują. W chorobie tej charakterystyczne jest symetryczne zapalenie stawów, degradacja chrząstki oraz występowanie zmian pozastawowych.
Niestety nie jest to rzadka choroba. Na RZS może cierpieć prawie 400 tys. Polaków (A.Jura-Półtorak, K. Olczyk „Aktualne poglądy na etiopatogenezę reumatoidalnego zapalenia stawów”), a więc ok 1% dorosłej populacji. Szacuje się, iż po 5 latach od zachorowania połowa pacjentów nie jest w stanie wykonywać pracy zawodowej. Natomiast po 10 latach niemal 100% pacjentów traci taką zdolność. Choroby reumatyczne stanowią jedną z najczęstszych dolegliwości, które są przyczyną absencji chorobowych w pracy. Silne dolegliwości bólowe, postępująca niepełnosprawność sprawiają, że choroba wymusza zmianę dotychczasowego stylu życia. Niekontrolowany rozwój choroby może przyczynić do przedwczesnej śmierci. Dlatego właśnie tak ważne jest, aby zidentyfikować czynniki wpływające na powstanie oraz rozwój reumatoidalnego zapalenia stawów.
Badania „Zawód i ryzyko rozwoju Reumatoidalnego Zapalenia Stawów” miały na celu wskazanie zależności pomiędzy wykonywanym zawodem a prawdopodobieństwem wystąpienia RZS. Wyniki opublikowane w raporcie Arthritis Care & Research wskazują, że w przypadku niektórych zawodów występuje większe ryzyko zachorowania i rozwoju RZS.
Autorka Anna Ilar podkreśla jednak, że samo wykonywanie danego zawodu nie jest jednoznaczne z wystąpieniem RZS u konkretnego pracownika. Podobnie jak samo narażenie organizmu na działanie określonych czynników zewnętrznych, także nie jest gwarancją powstania choroby.
Badania w kierunku rozpoznania RZS, a także określenia czynników, które mogą wywoływać tę chorobę są bardzo ważne. RZS to jedna z najpowszechniejszych obecnie chorób autoimmunologicznych na świecie. Identyfikacja czynników zawodowych zwiększających ryzyko powstania choroby powinna być szczególnie ważne dla pracodawców oraz organizacji zajmujących się ochroną praw pracowniczych. Dzięki takiej wiedzy możliwe będzie podjęcie konkretnych kroków, celem wyeliminowania lub zmniejszenia czynników ryzyka.
Badanie „Epidemiological Investigation of Rheumatoid Arthritis” (EIRA) było prowadzone w Sztokholmie na bardzo dużą skalę. Próba badawcza liczyła 3 522 osób ze zdiagnozowaną chorobą RZS oraz 5 580 osób zdrowych.
Analizie poddane zostały następujące czynniki:
Próbki krwi do analizy oraz kwestionariusze uczestników były zbierane były w latach 1996-2014. Poza podstawowymi danymi, takimi jak wiek czy płeć, badacze uwzględnili także w badaniu takie czynniki jak:
Związku z tym, iż dane zbierane były w okresie 18 lat, badacze są świadomi, że część ze zidentyfikowanych czynników ryzyka mogła już zostać wyeliminowana lub ograniczona. Z biegiem lat poprawiają się warunki pracy zwłaszcza pracowników fizycznych. Dekadę temu warunki pracy w cegielniach czy fabrykach mogły znacznie odbiegać od tych, które są obecnie. Postęp technologiczny sprawia, że możliwa jest automatyzacja wielu stanowisk pracy, a także zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza poprzez wdrożenie zaawansowanych systemów wentylacyjnych. Dlatego też badacze mają ogromną nadzieję, że obecnie pracownicy zatrudnieni w branży produkcyjnej nie są narażeni na tak szkodliwe zagrożenia, jak miało to miejsce kilkanaście lat temu.
Wcześniej prowadzone badania koncentrowały się jedynie na ocenie zagrożenia wystąpienia RZS w odniesieniu do wykonywania określonej pracy. Tym samym trudno było stwierdzić, czy na chorobę miały także wpływ inne czynniki środowiskowe oraz styl życia pracownika. Z kolei opisywane badanie uwzględniło dodatkowe czynniki takie jak palenie papierosów, spożywanie alkoholu, edukacja, BMI. Dzięki temu możliwe było precyzyjniejsze określenie czynników ryzyka.
W ramach badania określono częstotliwość występowania RZS w 76 grupach zawodowych. Badania prowadzone były w odniesieniu do 12 grup zawodowych, w tym do profesjonalnych stanowisk technicznych oraz do pracy administracyjnej, managerskiej oraz kościelnej, ponieważ w tych grupach nie występuje zwiększone ryzyko RZS.
Warto mieć na uwadze, iż ryzyko powstania RZS związane z wykonaniem określonej pracy może się bardzo różnić dla konkretnych krajów. Różnice będą wynikać nie tylko z innego zakresu obowiązków i innego sprzętu, który wykorzystuje się w danym kraju, ale także ze względu na różnice w zakresie regulacji prawnych dot. środowiska pracy i pracy w szkodliwych warunkach.
Stanowiska pracy wykonywane przez mężczyzn o zwiększonym ryzyku zachorowania na RZS:
Wśród kobiecych stanowisk pracy nie wskazano na żadne, które w równie dużym stopniu co męskie stanowiska pracy mogą wywołać RZS. Jedynie na poniższych stanowiskach stwierdzono nieznacznie zwiększone ryzyko wystąpienia RZS:
Autorzy badań wskazują na konieczność prowadzenia dalszych prac w kierunku ustalenia dokładniejszych czynników wpływających na rozwój choroby. Zespół badaczy podejrzewa, iż duży wpływ na rozwój choroby może mieć częsty kontakt z takimi czynnikami jak: