Staw łokciowy (articulatio cubiti) jest stawem z niezwykle skomplikowaną budową. To staw zawiasowy i składa się z 3 stawów anatomicznie złączonych i objętych wspólną torebką.
Należą do nich:
Zacznijmy od najważniejszego, mianowicie - staw łokciowy ma jedną torebkę stawową, w której współdziałają tak naprawdę 3 połączenie stawowe. Zaburzenie któregokolwiek z nich prowadzić może do większych dysfunkcji kończyny górnej, włącznie z ograniczeniem ruchów dłoni. Torebka stawowa stanowi też zabezpieczenie i stabilizuje staw w skrajnych pozycjach części kostnych względem siebie. Głównie jednak to więzadła stanowią o stabilności tego stawu. Obie struktury ze względu na pełnioną funkcję są narażone na duże obciążenia i dlatego często ulegają uszkodzeniu podczas urazów.
Główką stawu ramienno-promieniowego jest główka kości ramiennej, a panewką - wcięcie bloczkowe kości promieniowej. Staw promieniowo-łokciowy bliższy posiada główkę stawową na obwodzie stawowym głowy kości promieniowej, a panewkę stawową na wcięciu promieniowym kości łokciowej.
Strukturami odpowiadającymi za ruch w łokciu są mięśnie, które przebiegają wokół stawu. Można je podzielić na grupy:
Najczęściej rozpoznawaną patologią jest tzw. łokieć tenisisty. Charakterystyczny jest ból po stronie bocznej łokcia podczas zaciskania pięści. Zapalenie nadkłykcia bocznego k. ramiennej spowodowane jest najczęściej przez przeciążenie mm. prostowników nadgarstka i palców. Choroba dotyczy najczęściej mężczyzn. Przeciążenia lub powtarzające się urazy mogą spowodować zwłóknienie i mikronaderwania narażonych na nie tkanek. Ruchem prowokacyjnym dolegliwości jest wyprost nadgarstka z oporem połączony z pronacją przedramienia lub próba podnoszenia krzesła.
Zapalenie kaletek jest dolegliwością pojawiającą się najczęściej w wyniku przeciążeń (nadmierna kompresja). Kaletka pełni funkcję zmniejszającą tarcie. Kaletki maziowe zmniejszają tarcia, nawilżają staw i ułatwiają ślizgania się mięśni i ścięgien podczas ruchu. Gdy wystąpi zapalenie kaletki maziowej staw staje się obrzęknięty i bolesny. Ból jest dodatkowo nasilany przez ruch.
Choroba zwyrodnieniowa może dotyczyć każdego stawu. Są to zmiany degeneracyjne powierzchni stawowych oraz okalających je tkanek, prowadzące do utraty sprawności stawu. Przyczyną dolegliwości jest uszkodzenie chrząstki stawowej (ochronnej warstwy pokrywającej kość w stawach) a następnie leżącej pod chrząstką samej kości. Takie uszkodzenie wywołuje zapalenie okolicznych tkanek.
Zwichnięcie to przemieszczenie względem siebie powierzchni stawowych wraz z rozerwaniem torebki stawowej i więzadeł. W przypadku stawu łokciowego zdarza się najczęściej przy upadku na wyprostowaną rękę.
Zawsze lepiej jest zapobiegać, drobne wskazówki z dużym efektem:
- pracujesz przed komputerem? Warto zastosować podkładkę, która zapewni swobodne opadanie dłoni na myszkę lub na klawiaturę. W ten sposób pracuję tylko palce, a Ty nie odczuwasz ciągłego napięcia w nadgarstkach.
- wzmocnij mięśnie prostujące nadgarstek wkręcając żarówki - to proste ćwiczenie polegające na imitowaniu ruchu wkręcania żarówki przy zgiętym łokciu. Ćwiczenie które jest idealnym treningiem.
Magda Łazarska, mgr fizjoterapii