Stawy kręgosłupa

Kręgosłup stanowi centralną oś ciała, pełni funkcję podporową. Jest rodzajem elastycznego i wytrzymałego 'pancerza', chroniącego delikatne struktury nerwowe przed uszkodzeniem.

 

Budowa kręgosłupa

Kręgosłup składa się z 33-34 nieparzystych, symetrycznie zbudowanych kręgów. Wyróżnia się części kręgosłupa:

  • szyjną
  • piersiową 
  • lędźwiową
  • krzyżowo-guziczną

 

​Krótka charakterystyka kręgów

  1. Kręgi szyjne - są najmniejsze spośród wszystkich. Ich budowa jest podobna z wyjątkiem dwóch pierwszych kręgów i ostatniego (siódmego). Dwa pierwsze to te najbardziej charakterystyczne: dźwigacz i obrotnik. Dźwigacze - to te kręgi które umożliwiają ruchy głowy - potakiwania.
    Obrotniki umożliwiają przeczące ruchy głowy. 
     
  2. Kręgi piersiowe - są większe i silniej zbudowane niż szyjne. Należy zwrócić uwagę na fakt, że te kręgi mają powierzchnie stawowe dzięki którym łączą się z żebrami. Zapewnia to większą stabilność całego odcinka piersiowego. Ponad to, trzony kręgów mają kształt klinowaty , im niżej tym są większe. Przednia ich część jest zdecydowanie niższa od tylnej co tworzy naturalną krzywiznę odcinka piersiowego - kifozę. Bardzo charakterystyczną cechą tych kręgów jest kształt wyrostka kolczystego na końcu, który jest długi, nierozdwojony i skierowany ku dołowi. Jest to istotna cecha, dzięki temu wyrostki kolejnych kręgów zachodzą na siebie dachówkowo.
     
  3. Lędźwiowe - odznaczają się masywniejszą budową i większymi rozmiarami niż piersiowe. Brak tu powierzchni stawowych dla przyczepu żeber. Ta część kręgosłupa uważana jest za najbardziej narażoną na przeciążenia, a co za tym idzie - niestety najbardziej narażony na urazy, ale o tym za chwilę. Odcinek składa się jedynie z 5 kręgów, które łączą się z kością krzyżową na wysokości pośladków. Kształt trzonów jest nerkowaty, a wyrostki są odgięte nieco do tyłu. 
     
  4. Krzyżowe - zrastają się w jedną kość krzyżową, która spełnia zadanie dźwigania masy tułowia. Jest umiejscowiona między dwiema kośćmi miedniczymi - razem tworzą miednicę. Zrośnięte 3-5 kręgów ma kształt klina skierowanego ku dołowi. 

 

kregoslup-caly.jpg

Ryc. 1. Kręgosłup cały - AP.     Ryc. 2. Kręgosłup cały - widok z boku.

 

Odcinki kręgosłupa (ryc. 1.):

  • szyjny (a)
  • piersiowy (b)
  • lędźwiowy (c)
  • krzyżowy (d)
  • guziczny (e)

Fizjologiczne krzywizny kręgosłupa (ryc. 2.):

  • lordoza szyjna (f)
  • kyfoza piersiowa (g)
  • lordoza lędźwiowa (h)

 

Kręgosłup i jego rola

Kręgosłup spełnia rozmaite funkcje, o czym każdy z nas wie, zwłaszcza kiedy kręgosłup daje o sobie znać. Trzeba zauważyć że jest to solidna podstawa podtrzymująca praktycznie całe ciało i umożliwiająca także ogromny zakres ruchu

  • służy jako narząd ochronny rdzenia
  • służy jako narząd podpory ciała
  • służy jako narząd ruchu
     

Ruchy jakie umożliwia kręgosłup:

  • zgięcia i prostowania
  • boczne
  • obrotowe
  • obwodzenia
     
  1. Ruchy prostowania wykonywane są z większą siłą niż ruchy zgięcia.
  2. Prostowanie wykonują biernie więzadła żółte i czynnie zespół mięśni prostowników ( m. prostownik grzbietu) jako zginacz służą mięśnie brzucha.
  3. Bocznie zginają kręgosłup brzuszne i grzbietowe pasma mięśniowe jednej strony
  4. Ruchy obrotowe kręgosłupa wykonują 'spirale mięśniowe', w skład których wchodzą mięśnie grzbietu i brzucha obu stron.

 

Wszystko o połączeniach w kręgosłupie

Kręgosłup to wyjątkowa część ciała, 'Natura' jako architekt w tej roli nie ma sobie równych! Każdy kręg ma swoją funkcję, a każdy odcinek kręgów to połączona konstrukcja, dzięki której np. stoimy. Weźmy pod uwagę fakt, że powierzchnie stawowe łączą dwadzieścia trzy krążki międzykręgowe.

 

Trzony kręgów łączą się ze sobą chrząstkozrostami lub więzozrostami. Chrząstkozrosty kręgosłupa tworzą krążki międzykręgowe, natomiast więzozrosty to częściowo ruchome, ścisłe połączenie kości.
 

Do więzozrostów należą:

  • więzadło podłużne przednie 
  • więzadło podłużne tylne 
     

Więzadła które spajają kręgosłup

Poszczególne kręgi między sobą spajają więzadła:

  • międzypoprzeczne 
  • międzykolcowe
  • żółte
  • międzyłukowate
  • nadkolcowe
  • karkowe
     

Połączenie krzyżowo-guziczne spajają więzadła:

  • krzyżowo-guziczne brzuszne
  • krzyżowo-guziczne grzbietowe głębokie
  • krzyżowo-guziczne grzbietowe powierzchowne
  • krzyżowo-guziczne boczne

 

Sprężystość jako podstawa funkcji kręgosłupa

Kręgosłup nie jest sztywnym, litym pancerzem, lecz pancerzem rozczłonowanym, dzięki czemu sprężystość jego znacznie się wzmaga. Dzięki właściwościom krążków międzykręgowych wszelkie wstrząsy zostają zniesione lub przynajmniej bardzo znacznie zmniejszone. Również krzywizny kręgosłupa zapewniają ochronę ośrodkowego układu nerwowego przed wstrząsami.

 

Kiedy kręgosłup daje o sobie znać?

Najczęstszą przyczyną chorób kręgosłupa jest niewłaściwy tryb życia. Współczesny człowiek wiele godzin spędza siedząc, ale nie zastanawia się nad tym czy robi to właściwie. Tak samo często, wykonując ciężkie prace, w nieodpowiedni sposób podnosi ciężary lub nie dba o wygodne miejsce do snu. W efekcie, po wielu latach takiego postępowania okazuje się, że zapadamy na różne schorzenia wszystkich odcinków kręgosłupa. Wystarczy zmienić niewiele aby kręgosłup służył nam jeszcze długo.

 

Najczęstsze choroby kręgosłupa:

  • Zmiany zwyrodnieniowe - choroba polega na przedwczesnym zużyciu i zwyrodnieniu tkanek tworzących funkcjonalne połączenie kręgów - czyli krążka wraz ze stawami międzywyrostkowym. Występuje najczęściej u ludzi w starszym wieku, ale może tez rozpoczynać się u ludzi młodych. Predysponują do jej wystąpienia przebyte urazy kręgosłupa, zawodniczo uprawiany sport, deformacje kręgosłupa - zwłaszcza skolioza, niektóre zaburzenia hormonalne i metaboliczne.
  • Rwa kulszowa objawia się przeszywającym bólem w okolicach pleców który promieniuje na pośladki, a nawet stopy. Pacjenci z rwą kulszową, czasami stają się wyłączeni z normalnego życia na kilka tygodni. Ponieważ ból może być tak silny, że nie jest możliwe normalne funkcjonowanie i poruszanie o własnych siłach.
  • Boczne skrzywienie kręgosłupa - skolioza jest chorobą polegającą na wielopłaszczyznowym skrzywieniu kręgosłupa, przez co zaburzona zostaje nie tylko właściwa postawa ale, w cięższych przypadkach, także dochodzi do ucisku na narządy wewnętrzne i zaburzeń w ich funkcjonowaniu. Dość często obserwowanych objawów skoliozy należą ponadto:
    • ból pleców, zwłaszcza ich dolnego odcinka;
    • uczucie zmęczenia występujące po okresach dłuższego stania lub siedzenia w jednej pozycji;
    • kręgosłup sprawia wrażenie wygiętego w bok;
    • barki i biodra nie są równolegle ustawione.
  • Przepuklina krążka międzykręgowego jest szerokim pojęciem, opisującym proces chorobowy, w którym różnego rodzaju i stopnia uszkodzenia pierścienia włóknistego powodują nieprawidłowe przemieszczanie się wnętrza krążka najczęściej w kierunku tylno-bocznym, powodując przeciążenia pierścienia włóknistego. Na podstawie badania rezonansu ocenia się stopień wypuklenia i uszkodzenia pierścienia włóknistego oraz jądra miażdżystego.

 

etapy-powstawania-przepukliny-krazka-miedzykregowego.jpg

 

Wyróżnić można:

  • protruzja - nadmierne wypuklenie się krążka międzykręgowego na zewnątrz bez uszkodzenia ścian i ciągłości pierścienia włóknistego
  • ekstruzja - przepuklina krążka z uszkodzeniem ścian i przerwaniem ciągłości pierścienia włóknistego
  • sekwestracja - oderwanie fragmentu jądra miażdżystego z przemieszczeniem go do kanału kręgowego.

 

UWAGA!
Wypuklający się dysk najczęściej uciska na korzenie nerwowe, powodując ból korzeniowy, więzadło podłużne tylne oraz worek oponowy. Ból odczuwany podczas uciskania przepukliny dyskowej na korzeń rdzeniowy jest bardzo silny i przebiega wzdłuż kończyny sięgając nawet do palców.

 

Jak zadbać o kręgosłup?

Jak już boli - to znaczy, że zbyt długo się zastanawiałeś. Zawsze dolegliwości bólowe świadczą o zmianach, które mogą mieć poważne skutki jeśli je ciągle ignorujesz.

Najprostsza forma profilaktyki dla każdego zaczyna się od najmłodszych lat i jest to po prostu gimnastyka - w przedszkolu lub na zajęciach wychowania fizycznego w szkole. Kiedy to zawiedzie, trzeba pójść krok dalej - czyli zmiana codziennych nawyków, a jak wiemy Polak mądry po szkodzie, ciężko się przekonuje do wysiłku. Ale nie taki diabeł zły jak go malują!

Zacznijmy od podstawy

Kręgosłup potrzebuje ruchu. Do tego aby podtrzymać tą cała konstrukcję trzeba mieć silne mięśnie grzbietu, które same się nie zrobią. Trzeba nad nimi popracować. Basen, aerobik albo yoga to odpowiednie aktywności, które nam w tym pomogą.

 

Co dalej?

Kręgosłup powinien być wyprostowany - więc po prostu przestań się garbić. Z pomocą wychodzą na przeciw także producenci mebli, którzy konstruują już takie fotele, krzesła i łózka, które pomagają  rozluźnić napięcie mięśniowe i zapewnić odpowiednią postawę podczas pracy np. przed komputerem.

 

Nie obciążaj niepotrzebnie kręgosłupa. Kiedy już musisz dźwigać coś ciężkiego, staraj się to robić w odpowiedniej pozycji. Rozłóż ciężar równomiernie, np. zakupy noś w dwóch siatkach, w obu rękach. Schylając się ugnij kolana a nie kręgosłup. Kręgosłup jest mimo wszystko delikatny i kiedy o tym zapominasz nie polepszasz, a pogarszasz jego kondycję. 

 

Nie czekaj więc, zacznij działać.

 

Autor

Magda Łazarska, mgr fizjoterapii

https://www.zdro-vita.pl/hyalutidin-hc-aktiv-2x500-ml.html

Zobacz również:

Spondyloartroza

Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa polegające na przedwczesnym zużyciu krążków międzykręgowych. 

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa

ZZSK - Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (spondyloarthritis ankylopoetica) zwane jest także chorobą Bechterewa lub chorobą Pierre-Marie-Strumpla i Lorraina. Jest to postępująca, przewlekła choroba...

Spondyloza a spondyloartroza

Spondyloza i spondyloartroza to dwa pojęcia określające zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa i stawów międzykręgowych. Sprawdź różnice pomiędzy tymi jednostkami chorobowymi.

Spondyloartropatie - choroby reumatyczne

Spondyloartropatie to ogólna nazwa obejmująca grupę chorób reumatycznych, w przebiegu których dochodzi do zapalenia stawów kręgosłupa oraz stawów obwodowych. Sprawdź czym się objawiają i jakie są ich przyczyny.
Używamy plików cookies aby ułatwić Ci korzystanie z naszych stron www, do celów statystycznych oraz reklamowych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci Twojego urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zmienić ustawienia przeglądarki tak, aby zablokować zapisywanie plików cookies. Więcej informacji znajdziesz w naszej polityce prywatności.