Zespół cieśni nadgarstka, nazywany także zespołem kanału nadgarstka jest jednostką chorobową powstałą na skutek długo utrzymującego się ucisku na nerw pośrodkowy przebiegający w obrębie nadgarstka, a dokładnie w kanale nadgarstka. Jest to najczęściej występująca neuropatia uciskowa.
Przyczyną ucisku może być obrzęk lub zwężenie kanału powstałe na skutek zmian zwyrodnieniowych lub urazowych. W początkowej fazie choroby, gdy dochodzi do ucisku włókien nerwu pośrodkowego pojawia się mrowienie i drętwienie obszaru dłoni unerwianego przez ten nerw, a więc mrowienie w obrębie:
Dochodzi także do osłabienia siły mięśni tych palców, ograniczenia ich ruchomości oraz osłabienia chwytu, zwłaszcza szczypcowego. Utrudnione jest także zacieśnięcie ręki w pięść. Pacjenci z zespołem cieśni nadgarstka mają także problemy z wykonywaniem precyzyjnych ruchów, jak np. zapinanie guzików. Wraz z rozwojem choroby dochodzi do zaniku mięśni w tym obszarze. Pojawia się także ból i obrzęk. Objawy te często występują w nocy, co początkowo przypisywane jest nieprawidłowej pozycji podczas snu.
W zaawansowanej postaci choroby dolegliwości te zakłócają sen. Objawy te nasilają się także podczas uniesienie kończyny górnej oraz podczas wykonywaniu czynności ze zgiętym nadgarstkiem. Powyższe objawy zazwyczaj występują obustronnie, przy czym większe ich nasilenie występuje w ręce dominującej.
Rys.1 Ucisk na nerw pośrodkowy przebiegający w obrębie nadgarstka
Oprócz wymienionych powyżej objawów charakterystycznych dla omawianego zespołu, dla potwierdzenia diagnozy wykonuję się badanie elektroneurografii, które ocenia przewodnictwo włókien nerwowych danego nerwu.
Schorzenie to dotyczy około 1% populacji, częściej kobiet niż mężczyzn, głównie w wieku 40-50 lat. Osobami najbardziej narażonymi na wystąpienie zespołu cieśni nadgarstka są głównie osoby długotrwale pracujące w pozycji ze zgięciem nadgarstków, zwłaszcza przy komputerze, np.
Zdarza się, że zespół ten pojawia się u kobiet w ciąży, spowodowany jest on wówczas zmianami hormonalnymi.
Na zwiększenie ryzyka pojawienia się zespołu cieśni nadgarstka wpływają min:
Terapię zespołu cieśni nadgarstka powinno się rozpocząć jak najszybciej, wraz z pojawieniem się początkowych objawów, ponieważ początkowe upośledzenie funkcjonowania nerwu jest stanem odwracalnym. Długo utrzymujące się zmiany są już nieodwracalnym uszkodzeniem.
Ze względu na różnorodność czynników wywołujących zespół cieśni nadgarstka nalezy tak samo podejść do profilaktyki - na różnych płaszczyznach. Z pewnością priorytetem jest leczenie chorób takich jak cukrzyca, RZS, toczeń rumieniowaty. Zwalczając je zmniejszany automatycznie ryzyko wystąpienia problemów z cieśnią nadgarstka. Pomocna może być aktywność fizyczna, lub zmiana obecnych ćwiczeń. Przed pracą zaleca się rozgrzać ramiona, ręce i palce. W trakcie robić częściej przerwy aby rozluźnić mięśnie dłoni i palcy.
mgr Monika Musialik-Skinderowicz
Absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach kierunku Fizjoterapia.